Montessori w nauczaniu języków obcych

W Polsce bardzo modne stało się ostatnimi laty edukowanie dzieci w nurcie „nowego wychowania”, coraz częściej spotykamy przedszkola Montessori i odnośniki do zabaw w pedagogice Montessori. Mało kto jednak wie, że Metodologia Montessori znalazła również swoje zastosowanie w nauczaniu języków obcych osób dorosłych. I tutaj pojawia się dość istotny fakt, że w ramach Programu Uczenie się przez całe życie (Lifelong Learning) został opracowany podręcznik, który w bardzo przystępny sposób opisuje zarówno kwestie teoretyczne jak i daje wskazówki praktyczne do prowadzenia zajęć z osobami dorosłymi w nurcie Montessori.

Dla Vicolo Italiano, dla naszego Zakątka, Metodologia Montessori w nauczaniu języków obcych osób dorosłych stanowi niesamowitą inspiracje, pozwala nam znaleźć wytłumaczenie i dowody na to, że można inaczej, bardziej przyjemnie i w stanie maksymalnego relaksu…

Ale do rzeczy…

Partnerzy wspomnianego wcześniej projektu przeprowadzili niezależne badania, z których jednomyślnie wynikało, że stres jest w przypadku osób dorosłych najtrudniejszą do pokonania przeszkodą w nauce języków obcych. Ustalono, co jest najbardziej stresogenne:

• obawa przed oczekiwaniami nauczyciela,
• potrzeba natychmiastowych wyników,
• trudności w zapamiętywaniu (np. blokada psychologiczna),
• potrzeba znajomości zasad gramatycznych poprzedzających mówienie,
• obawa przed popełnianiem błędów (przed porażką, przed ocenianiem),
• presja grupy,
• presja wynikająca z braku czasu z uwagi na harmonogram programu,
• poczucie lojalności wobec języka ojczystego i kultury,
• posługiwanie się językiem docelowym – unikanie dosłownego tłumaczenia z języka ojczystego na obcy,
• brak pewności siebie.

Brzmi znajomo, nieprawdaż? Prawdopodobnie każdego z nas któryś z punktów tej zaszczytnej listy spotkał…

Założenie jest jasne…

Zniwelowanie powyższych przyczyn stresu pozwoli wprowadzić studenta w stan komfortu, a co za tym idzie ułatwi mu przyswajanie nowej wiedzy. Rozwiązania też są teoretycznie proste, choć mogą (co bardzo prawdopodobne) napotkać na swoisty opór jako element dość mocno utrudniający cały proces. Musimy pamiętać o tym, że opór niekoniecznie musi być świadomy, w końcu każdy z nas zetknął się (bardzo delikatnie mówiąc) z tradycyjnym sposobem nauczania i większość społeczeństwa czuje się z nim mocno (nawet jeśli „tylko” podświadomie) związana. Zmiana postrzegania nowego systemu może zatem w wielu przypadkach wymagać czasu, może stanowić proces i to jest jak najbardziej w porządku. Jak do tego dążyć? Otóż poprzez wcielanie w życie 12 zasad, które pomogą w odpowiedni sposób przygotować otoczenie, opracować odpowiednie techniki nauczania oraz materiały dydaktyczne.

Jak zatem powinniśmy zmienić postrzeganie nauczania języków obcych?

Uświadomić sobie, że:

• to nie nauczyciel ani nie szkoła mają decydować czego się mamy się uczyć. To uczeń sam dokonuje wyboru celu swojej nauki oraz materiałów,
• student sam odkrywa zasady gramatyczne poprzez ich wykorzystanie w sytuacjach zbliżonych do rzeczywistości,
• ćwiczenia są tak przygotowane, aby umożliwić studentom powtarzanie,
• nauczyciele zapoznają się z potrzebami swoich studentów korzystając z analizy potrzeb oraz nieformalnych pogawędek z kursantami,
• nie stosuje się podręczników, nie obowiązuje z góry ustalony program nauczania ani cele, brak jest ujednoliconych kryteriów oceny,
• nauczanie przebiega w oparciu o zgłębianie całego otoczenia, nie tylko szkolnego, poprzez wykorzystanie odpowiednich materiałów dydaktycznych.

O co to całe zamieszanie?

Pisać na ten temat można by sporo, temat jest obszerny, choć też pewnie i kontrowersyjny. Ale chyba wszyscy przyznamy, że chodzi tutaj przede wszystkim o przekroczenie granicy, o wyjście poza strefę komfortu, o zmianę postrzegania tego, co doskonale znamy od lat jako system edukacji. Chodzi tutaj o szanowanie inteligencji oraz specyficznych cech drugiego człowieka, o to, by pozwolić na ujawnienie się wewnętrznego dziecka nawet w dorosłym już uczniu, by elastycznie podejść do tematu, zrezygnować z góry ustalonego programu na rzecz programu nowatorskiego, opracowanego na potrzeby drugiego człowieka, który mało tego, dostosowuje się do chwili i na bieżąco zmienia. Chodzi tutaj głównie o rezygnację z utartego światopoglądu jak powinno wyglądać „dobre nauczanie” i co uczniowie powinni robić na lekcjach, o chęć zrozumienia tego, co sprawia studentom największe problemy w nauce języka obcego i próbę zaradzenia temu. Prawdziwy język nie jest linearny i nie występuje na papierze, ale w rzeczywistych wydarzeniach. To, co pojawia się na stronach podręczników jest tylko zapisem wydarzeń, prawdziwych lub wyimaginowanych, czy tego chcemy, czy nie.

I tym oto tekstem blogowanie Zakątka uważamy za otwarte! 🙂